در این مقاله با بخش‌های زیر آشنا خواهید شد:
کبد و وظایف آن
کبد اندام بسیار مهمی در بدن است که ادامه‌ی حیات بدون آن برای انسان ناممکن است. این اندام حساس بزرگترین غده بدن است که بیش از صد وظیفه مشخص و اصلی در بدن بر عهده دارد. از مهم‌ترین وظایف آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کبد و متابولیسم کربوهیدرات: برای اینکه بتوانید از قند به عنوان منبع انرژی استفاده کنید به کبد سالم و تندرست نیاز دارید.
- کبد و متابولیسم پروتئین: اگر کبد سالم باشد می‌توانید بر اساس نیاز بدنتان، حجم بالایی از پروتئین را در رژیم غذایی روزانه استفاده کنید.
- کبد و پالایش خون: مواد اضافی و ناخالصی ها را از خون بازبینی کرده و به فرم قابل دفع تبدیل می‌کند.
- کبد و تولید صفرا: صفرا برای هضم چربی‌های ضروری است و تولید صفرا به عهده کبد است.
زمانی که کبد سالم باشد و در شرایط طبیعی باشد آنزیم های کبدی (آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز) به مقدار قابل قبولی در کبد موجود هستند و به مقدار اندکی در خون جریان دارند ولی در صورتی که کبد دچار مشکلی شود و در معرض آسیبی قرار گیرد و یا دچار تخریبی شود این آنزیم ها از کبد به میزان زیادی خارج می‌شوند و در خون رها می‌شوند و به راحتی با اندازه گیری میزان آن ها در خون میتوان نتیجه گرفت کبد دچار خطر شده است.
یکی از دلایل بالانس نبودن آنزیم‌های کبدی، کبد چرب است.
چاقی و بی تحرکی و مصرف الکل ابتلا به بیماری کبد چرب را افزایش می‌دهند که به نام استئاتوز کبدی نیز شناخته می‌شود و یک بیماری خاموشی است که به دلیل تجمع چربی در کبد ایجاد می‌شود.
این بیماری به دو شکل دیده می‌شود:
- کبد چرب الکی: نوعی از بیماری که به علت مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود.
- کبد چرب غیر الکلی: نوعی از بیماری که به علت عاملی غیر از الکل مانند ژنتیک، چاقی، دارو و … ایجاد می‌شود. این نوع کبد چرب در افراد چاق و دیابتی بیشتر دیده می‌شود. کبد چرب غیرالکلی یکی از معضلات سلامتی جامعه کنونی است.
درجه‌های مختلف کبد چرب:
- درجه 1 (کبد چرب ساده) : چربی اضافی در کبد تجمع می‌شود.
- درجه 2 (استئوهپاتیت): علاوه بر چربی اضافی، التهاب در کبد نیز وجود دارد.
- درجه 3 (فیبروز کبدی): التهاب در کبد باعث ایجاد زخم می‌شود و التهاب مزمن باعث ایجاد زخم در کبد می‌شود.
درجه 4 (سیروز کبدی): زخم کبد به طور گسترده ای افزایش پیدا می‌کند و باعث نارسایی کبدی می‌شود و معمولا غیر قابل برگشت است
عوارض کبد چرب چیست؟
کبد چرب در صورتی‌که درمان نشود، خصوصاً از کبد چرب درجه ۳ و 4 به‌مرور می‌توانند باعث اختلال در عملکرد کبد شوند و در نهایت باعث از بین رفتن بافت کبد و ایجاد فیبروز و سیروز کبدی شوند. در این حالت تنها راه نجات جان بیمار پیوند کبد است. کبد چرب در صورت پیشرفت، به‌مرور و به آسانی می‌تواند باعث مرگ شخص شود. بالا رفتن سطح چربی کبد همچنین باعث افزایش ابتلا به فشار خون بالا، دیابت، بیماری کلیوی خواهد شد.
علائم کبد چرب
- خستگی شدید
- ضعف
- از دست دادن اشتها
- خارش طولانی مدت
- تورم شکم
- تورم پاها
عوامل خطر ابتلا به کبد چرب
- چاقی
- بی تحرکی
- مقاومت به انسولین
- ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
- افزایش کلسترول
- ابتلا به دیابت نوع 2
- افزایش تری گلیسرید
توجه: در صورت داشتن سابقه خانوادگی این بیماری، احتمال بروز این بیماری در فرد بیشتر است.
درمان کبد چرب: در حال حاضر هیچ داروی مستقل و مشخصی برای درمان کبد چرب وجود ندارد اما در بسیاری از موارد با تغییر سبک زندگی و بهبود اصلاح تغذیه و افزایش فعالیت بدنی و اجتناب از مصرف الکل میتوان به درمان کبد چرب کمک کرد.
توصیه‌های غذایی
- مصرف خوراکی‌های سالم مانند میوه، سبزی، حبوبات و غلات کامل که سرشار از مواد مغذی گیاهی هستند.
- اجتناب از مصرف چربی ترانس که در بسیاری از تنقلات فرآوری شده وجود دارد.
- محدود کردن مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند شیرینی، برنج سفید، نان سفید و سایر دانه‌های تصفیهشده.
- کاهش مصرف چربی اشباع که در گوشت قرمز و بسیاری از محصولات حیوانی یافت می‌شود.
توصیه ورزش و افزایش فعالیت بدنی
تحقیقات نشان داده‌اند که عوامل مرتبط با سبک زندگی از جمله شاخص توده بدنی و سطح فعالیت بدنی بر میزان بروز کبد چرب تاثیرگذار است.
برنامه‌ی تمرینی که شامل تمرینات هوازی و مقاومتی می‌شود، علاوه براینکه به کاهش وزن کمک می‌کند، می‌تواند محتوای چربی داخل کبدی را کاهش دهد، اکسیداسیون اسیدهای چرب را افزایش می‌دهد و باعث افزایش حساسیت به انسولین خواهد شد. این روش به عنوان درمان غیردارویی برای بهبود بیماری کبد چرب توصیه می‌شود.
چه تمرین ورزشی به کبد چرب کمک می‌کند؟
- ورزش‌های هوازی: یک تحقیق داخلی روی تغییرات شاخص‌های بافتی و سرمی کبد و سندرم متابولیک، طی 12 هفته تمرین هوازی نشان داد که مدیریت و کنترل کبد چرب و عوارض ناشی از آن در بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی با انجام تمرینات هوازی بهبود می‌یابد. تمرینات هوازی همچنین سبب افزایش ظرفیت قلبی عروقی و رگزایی (انژیوژنز) و بهبود عملکرد آنزیم‌های کبدی و کمک به کاهش وزن خواهد کرد.
- ورزش‌های مقاومتی: نگهداری و افزایش توده عضلانی که باعث می‌شود نرخ متابولیک بالا رود و در طول روز کالری مصرفی بدن بیشتر شده و به کاهش وزن هم کمک می‌کند.
- تمرینات ورزشی از جمله یوگا و پیلاتس باعث کاهش سطح استرس و فاکتورهای التهابی می‌شوند که به عملکرد کبد کمک می‌کنند.
در نهایت برای جلوگیری از بیماری‌های متابولیک ارتباط بین مدیریت وزن، ورزش منظم، داشتن رژیم غذایی معتدل را باید در نظر گرفت که شما عزیزان با اجازه پزشک خود می‌توانید در مجموعه ورزشی کیافیت از خدمات ورزشی و توصیه‌های مشاوران و مربیان ما بهره ببرید و با هدف حفظ سلامتی و پیشگیری و درمان انواع بیماری‌ها، کیفیت زندگی خود را افزایش دهید.
برای اطلاع از دوره‌های ورزشی متنوع با پذیرش مجموعه کیا تماس حاصل نمائید. 34283000